🔸️ تیوب کمپرسورها

کمپرسورهای تیوب دار قدیمی ترین انواع کمپرسور هستند و همانطور که از نام آنها مشخص است، در مدار داخلی آنها یا Gain Stage آنها از تیوب استفاده شده.
به این کمپرسورها اصطلاحاً کمپرسورهای Vari- Mu یا Variable- Mu هم گفته می‌شود که نام تجاری مشهورترین و مورد استفاده ترین نوع این کمپرسورهاست که ساخت کمپانی Manley است و در پروسه تولید موفق ترین موسیقی های دنیا از آن استفاده شده.
به دلیل نوع کارکرد تیوب، آنها دارای مقداری رنگدهی هستند و بسیار نرم و غیر تهاجمی عمل می کنند و مانند کمپرسورهای FET و VCA سرعت بالایی در کمپرس کردن پیکها ندارند.

این کمپرسورها صدایی گرم و پرحجم تولید می‌کنند و شاید بتوان گفت که هیچ کمپرسوری نمی تواند مانند آنها در به هم چسباندن و یک دست کردن صداهایی که از آن عبور می کنند عمل کند.
در این کمپرسورها مانند کمپرسورهای Opto ، نسبت کمپرس یا Ratio خطی نیست و آنها اصطلاحا بصورت Soft Knee عمل کمپرس را انجام میدهند و با شدیدتر شدن صدای ورودی مقدار کمپرس کردن آنها بیشتر میشود.
این کمپرسورها برای چه موارد استفاده مناسب هستند؟
✔ باتوجه به خصوصیاتی که در بالا ذکر شد بیشترین کاربرد این کمپرسورها در پروسه مسترینگ یا کمپرس کردن گروهی یا باس کامپرشن در میکس است.
شاید بتوان گفت هیچ کمپرسوری در پروسه میکس یا مسترینگ نمی تواند مانند این کمپرسورها به صدا گرما و حجم بدهد و صداها را یکدست کند.
✔ عبور دادن صداها از این کمپرسور، حتی بدون کمپرس کردن صدا باعث یکنواخت تر و یکدست تر شدن صدا میشود.
✔ برای صداهایی که احتیاج به مقداری حجم و رنگدهی دارند مانند صدای گیتاری که در ضبط صدایش کم حجم و نازک شده است مناسب هستند.
این کمپرسورها برای چه مواردی مناسب نیستند؟
❌ همانطور که گفته شد تیوب کمپرسورها بسیار غیر تهاجمی و نرم کار می کنند در نتیجه برای پانچی کردن صداهایی مثل کیک مناسب نیستند.
❌ برای کنترل پیک های بلند و قوی کارآیی ندارند پس برای کم‌کردن داینامیک رنج لاینهای با اختلاف داینامیکی زیاد هم مناسب نیستند.

منبع اشکان نوایی
http://T.me/AshkanNavaei

باید گفت هدفون به عنوان یک وسیله کمکی می تواند همچون اهنگسازی و تنظیم در کار میکس و مسترینگ به کار برده شود اما مشکلاتی وجود دارد که باعث می‌شود نتوان از آن به عنوان ابزار اصلی در کار میکس و مسترینگ استفاده کرد.

محاسن استفاده از هدفون

در ابتدا از نظر محاسن می‌شود به این نکته مهم اشاره کرد که صدای داخل هدفون فارغ از تاثیرات محیط یا اتاق است. یعنی اگر اتاق شما دارای مشکلات آکوستیکی باشد، استفاده از آن باعث می شود این ایرادات آکوستیکی در شنیدن شما دخیل نباشند. نکته مثبت دیگر اینکه انواع پشت بسته یا Closed – Back مانع از ورود نویز محیط یا سر و صدا به داخل هدفون میشوند (Noise Cancelling) و شما صداها را با دقت و تمیزی بیشتری می شنوید.

مشکلات استفاده از هدفون

اما مشکل نوع پشت بسته این است که هوای محبوس در داخل آن باعث خستگی گوش در کار به مدت طولانی میشود. امروزه کمپانی ها سعی کرده‌اند با ساختن هدفون های Open- Back و Semi- Closed این مشکل را تا حدودی برطرف کنند. اما صدا در این نوع هدفون ها از داخل هدفون به بیرون و برعکس نشت می کند و در نتیجه هدفون ها برای رکورد کردن در داخل استودیو مناسب نیستند ولی برای کار میکس و مسترینگ، بخصوص در مدت زمان طولانی مناسب تر هستند. همچنین این موارد مانع از نفوذ نویز محیط به داخل هم نمی شوند.
اما مشکل اساسی و غیر قابل چشم پوشی در استفاده از انواع هدفونها تفاوت کامل بین صدایی است که شما در هدفون می شنوید و آنچه از اسپیکر میشنوید.
شاید خیلی از شما متوجه تفاوت صدای هدفون با مانیتور یا اسپیکر شده باشید و این مسئله را به هدفون خود ربط داده باشید اما، جدا از کیفیت و کاراکتر صدای هدفونها، که حتما تفاوتهایی دارند، واقعیت این است که اختلاف صدای بین هدفون و اسپیکر مربوط به فیزیک صدا و سیستم شنوایی ما است و نه هدفون.
در واقعیت صدایی که از سمت چپ شما شنیده می شود به شکل کامل بوسیله گوش سمت چپ شنیده شده و بخش عمده‌ای از آن، به غیر از فرکانس های بالا، با گوش راست هم شنیده می شود و برعکس‌. یعنی صدا در هر نقطه ای از فضا قرار بگیرد توسط دو گوش شنیده میشود اما با خصوصیاتی متفاوت (در اینمورد در یک ویدئو توضیحات کاملی را قبلا داده ام) ولی در هدفون ها اینطور نیست.

در این مورد خرید هدفون مناسب بخوانید: راهنمای خرید هدفون

انواع Headphone

اما چند نمونه…

در اینجا به نمونه هایی برای روشن شدن موضوع توجه کنید:
اگر صدایی در میکس کاملا در سمت چپ قرار بگیرد، گوش راست شما هیچ چیزی از آن صدا را نمی شنود. اگر بخش عمده ای از صدا در سمت چپ قرار بگیرد (مثلا صدایی ۸۰٪ بسمت چپ پن شود) گوش سمت راست ما هم دقیقا همان صدا را در هدفون خواهد شنید اما ۸۰ درصد ضعیفتر . و این تفاوت باعث اختلاف بسیاری بین آنچه در هدفون شنیده می‌شود و آنچه در واقعیت یعنی در محیط بگوش می‌رسد، می‌شود.

به این دلیل استفاده از هدفون در میکس و مستر غیرممکن یا حداقل میشود گقت کاری بسیار مشکل و غیر اصولی است چون قضاوت بر مبنای چیزی صورت می‌گیرد که در واقعیت اتفاق نمی‌افتد.

راح حل چیست؟

امروزه کمپانی های زیادی سعی کرده‌اند نمونه های نرم افزاری را تولید کنند که شبیه ساز اتاق هستند (Room Simulator) و تاثیرات اتاق را به صدای داخل هدفون وارد کرده و شما را بصورت مجازی در یک اتاق قرار می‌دهند:

• پلاگین Waves NX
• پلاگین Isone

کمپانی Waves در ساخت NX که در نمایشگاه NAMM Show در سال ۲۰۱۶ معرفی شد، حتی امکانی را فراهم کرده که نرم افزار قابلیت دنبال کردن حرکات سر شما را هم بوسیله ابزاری خاص دارد و به اینصورت تاثیرات اتاق هم با حرکات سر شما تغییر میکنند. البته اینکه چقدر این نرم افزارها موفق بوده اند بحث دیگری است که موضوع بحث ما نیست.

اسپیکر ها را می توان از نظر نوع کابینت یا بدنه به دو گروه کلی تقسیم کرد:

۱) گروه اول اسپیکر هایی که بدنه آنها کاملاً بسته است و اصطلاحا به آنها Sealed یا Air Suspension می گویند.

۲) گروه دوم اسپیکر هایی که در بدنه آنها یک محفظه یا خروجی هوا وجود دارد و به آنها Bass Reflex یا Ported گفته میشود.

این تقسیم بندی در مورد تمام انواع اسپیکرها صادق است و فقط مربوط به مانیتور اسپیکرها نیست.

🔸گروه اول که معمولاً ابعادی کوچک دارند، بدنه ای بسته و بدون منفذ دارند.

هوای محبوس شده در داخل این اسپیکرها یا تکنولوژی Air Suspension به آنها کمک می کند که فرکانس های پایین را بهتر و با دقت بالاتری تولید کنند.
در واقع به طور خلاصه و ساده، هوای محبوس شده مانند یک فنر در داخل اسپیکر عمل کرده و دقت حرکت درایور اسپیکر را در فرکانس های پایین کنترل میکند و همچنین این هوای حبس شده مانند یک لیمیتر یا کنترل کننده مانع از حرکت بیش از حد اسپیکر در فرکانس های خیلی پایین و صدمه خوردن اسپیکر میشود.

میشود گفت که انواع این اسپیکرها که ابعاد کوچکتری دارند، بیس کمتر یا فرکانسهای پایین Roll Off شده ای دارند.
البته این به آن معنا نیست که تمام این اسپیکرها بیس ضعیفی دارند بلکه توان تولید فرکانس های پایین در این اسپیکرها بستگی به توان آمپلی فایر و ابعاد اسپیکر دارد.

اسپیکرهای Sealed به دلیل نوع طراحی، نیاز به آمپلی فایر های قدرتمند تری برای تولید صداهای فرکانس پایین قوی دارند اما، همانطور که اشاره کردم دقت آنها در تولید فرکانس های پایین بیشتر از اسپیکر های دارای خروجی هوا یا بیس پورت است و همچنین صدایی پانچی تر (Punchier) دارند.

❌ مزیت این اسپیکرها نسبت به نوع دوم اینست که بخش عمدهء صدای آنها از جلوی اسپیکر منتشر میشود میتوان آنها را بدون مشکل نزدیک به دیوار قرار داد.

بنظر من صدای اسپیکرهای Yamaha NS10 که اسپیکری Sealed و Passive است و سالها از تولید آن میگذرد، از دقیق ترین و تمیزترین صداهایی است که شنیده ام.

🔸گروه دوم اسپیکر ها دارای خروجی هوا یا Bass Port هستند که به آنها Ported یا Bass Reflex گفته می شود.

این خروجی هوا می‌تواند در جلو یا عقب بدنه اسپیکر قرار داشته باشد و باعث میشود هوای داخل اسپیکر با هوای خارج در ارتباط باشد.

این اسپیکرها نسبت به گروه اول معمولا ابعاد بزرگتر و توانایی بیشتری در تولید فرکانس های پایین دارند.
یعنی چنانچه وات یا توان مساوی به هر دو اسپیکر داده شود، اسپیکر نوع دوم قادر به تولید فرکانس های پایین یا بیس با صدای بلندتری است اما این فرکانس های پایین دقت فرکانس های پایین اسپیکرهای Sealed را ندارد.

به دلیل خروج آزادانهء هوا از داخل اسپیکر، هیچ مانع یا محدودیتی در حرکت Voice Coil اسپیکر در فرکانس های پایین وجود ندارد و این میتواند گاهی باعث صدمه خوردن اسپیکر شود.

❌ اسپیکر های بیس رفلکس باید در محلی قرار بگیرند که هوای خارج شده از پورت آنها بتواند به راحتی جریان پیدا کند. در ضمن، اسپیکرهای دارای خروجی هوا در پشت، چنانچه نزدیک به دیوارها یا در کنج اتاق قرار بگیرند دقت فرکانس های پایین آنها کمتر نیز میشود یا بعبارتی بیس اسپیکر دیگر تیون نخواهد بود.

✅ اینها نکات کلی در مقایسه دو نوع کلی اسپیکر بوده و به این معنی نیست که هیچ استثنایی وجود نداشته باشد. یعنی شما ممکن است اسپیکر بیس رفلکسی را ببینید که صدایی پانچی تر از یک اسپیکر بسته یا سیلد داشته باشد.

✅ در مجموع معایب و محاسن هر گروه باعث می شود برای انتخاب اسپیکر مناسب نیاز به دقت بیشتر و توجه به شرایط و امکانات موجود داشته باشیم.

برای ادامه می‌توانید مقاله ما در خصوص آهنگسازی را مطالعه کنید

امروزه با پیشرفت تکنولوژی پروسسورهای نرم افزاری و دستگاههای صدابرداری دیجیتال پردازش سیگنالها به روش مید – ساید را امکان پذیر کرده اند. یعنی لزومی ندارد شما حتما صدا را به روش MS رکورد کرده باشید تا بتوانید آنرا به این روش در میکس و مسترینگ پروسس کنید بلکه این پروسسورها یا افکتها در واقع برعکس مراحل تبدیل سیگنال حاصل از ضبط MS به استریو را انجام داده و یا اصطلاحا Decode میکنند و سیگنال را از شکل استریو به MS (میانی و کناری) تقسیم میکنند.

بسیاری از پلاگینها آپشن MS دارند مثل پلاگینهای کمپانیهای Fab Filter, Waves یا izotope.
این پروسسورها به زبان ساده به این شکل سیگنال را تقسیم میکنند:

1. هر چیزی که بدون اختلاف در باند چپ و راست مشترک باشد در قسمت Mid قرار میگیرد و مونو است.
2. آنچه بین دو باند چپ و راست اختلاف دارد در قسمت Side قرار میگیرد.
   بخش ساید، شامل دوباند کاملا یکسان اما با پولاریتهء معکوس است.

بعنوان نمونه صداهای مونو مثل بیس، وکال و … که معمولا در وسط قرار دارند و به طرفین پن نمیشوند بطور کامل در قسمت Mid خواهند بود.
در صداهای استریو مانند پیانو، سینتی سایزر و … بخشی که خصوصیت مونو دارد در مید و بخشی که خصوصیات استریوی صدا را شامل میشود در ساید قرار میگیرند.
ریوربها و بخشی از صداهای پن شده در قسمت ساید قرار میگیرند.

لزومی ندارد شما حتما صدا را به روش MS رکورد کرده باشید تا بتوانید آنرا به این روش در میکس و مسترینگ پروسس کنید

مید – ساید پروسسینگ در میکس و مسترینگ

اما چطور باید از این امکان در میکس و مسترینگ استفاده کرد؟

در ابتدا برای داشتن تصور بهتری از نحوۀ پردازش به این روش، به این نکته توجه کنید که اگر بخش میانی (مید) را در سیگنال تقویت کنید، سیگنال به سمت مونو شنیده شدن پیش میرود و چنانچه بخش کناری (ساید) را تقویت کنیم سیگنال به سمت بازتر شدن در فضای استریو بین دوباند پیش میرود.
درواقع، بخش میانی یا مید، در مرکز فضای استریو قرار دارد و بخش کناری لبه های خارجی فضای استریو را در بر می گیرد.
اگرچه روش MS هم در میکس و هم در مسترینگ قابل استفاده است اما بیشتر کاربرد آن در مسترینگ است زیرا در پروسهء میکس، به غیر از چند صدای معدود مثل پیانو، درام، سینتی سایزرها و گاهی ریتم گیتار که استریو هستند، معمولاً ما با صداهای مونو سروکار داریم.
اما در مورد همین چند صدا هم می توان در میکس بکمک این روش کارهای جالبی انجام داد.

برای مثال، اگر بر روی یک لاین درام استریو، بخش میانی را کمی تقویت کنیم صدای کیک و اسنر تقویت شده و اگر بخش ساید را تقویت کنیم صدای سنجها و کلا Over Head ها بازتر و یا استریو تر می شود.

اگر بر روی لاین ریتم گیتار استریو، کمی بخش ساید را تقویت کنیم صدای ریتم گیتار حجیم تر، بازتر و حالت استریو تری پیدا می کند بدون اینکه نیاز به پلاگینهای باز کننده فضای استریو داشته باشیم.
بطور کلی بر روی تمام صداهای استریو، یک اکولایزر High Shelf (تقویت محدوده فرکانسهای بالا) باعث بازتر شدن صدا میشود.
اما بیشتر کاربرد روش MS در پروسه مسترینگ است.
در اینجا چند نمونه از این تکنیکهای کاربردی را برای شما مثال میزنم.
اگر در پروسه مسترینگ، فرکانسهای بالای بخش ساید را با یک اکولایزر کمی تقویت کنیم مستر ما صدای باز تر و استریو تری پیدا می کند.
اگر میکس ما کمی کدر شده، با یک اکولایزر، فرکانس های پایین “بخش ساید” را فیلتر کرده و بدین صورت صدای مستر، خصوصا در محدوده فرکانسهای پایین، واضحتر خواهد شد بدون اینکه صدمه‌ای به حجم و قدرت فرکانس های پایین مستر وارد شود.
همچنین کمپرسورهای دارای قابلیت MS، کمک زیادی به ما در مسترینگ می‌کنند.
با کمک این کمپرسورها می توانیم بخش مید و ساید را به دو مقدار متفاوت و با پارامتر های متفاوت کمپرس کنیم و یا بدون کمپرس کردن بخش کناری یا ساید، فقط بخش میانی را کمپرس کنیم به این صورت تاثیر فشرده شدن صدا توسط کمپرسور بسیار کمتر به گوش خواهد رسید.

اگر میخواهید به مستر کمی ریورب بدهید (که من توصیه نمیکنم ولی بعضی از صدابردارها انجام میدهند) باید توجه کنید که ریورب زیاد بر روی فرکانسهای پایین باعث درهم رفتن و گنگ و کدر شدن صداها میشود.

موسیقی از ترکیب اصواتی شامل اصوات حقیقی یا اصوات مجازی تولید می شود. اصوات حقیقی انهایی هستند که ساز معادل انها وجود داشته باشد و اصوات مجازی انهایی هستند که صدا اصطلاحا الکترونیک هست و سازی معادل ان نیست . این صداها از طریق سینت سایزر های صداساز تولید میشود . بعنوان مثال در یک قطعه موسیقی هاوس که معمولا از صداهای الکترونیک یا همان مجازی استفاده میشود شاهد صداهایی هستیم که سازی معادل انها وجود ندارد . مانند بایس ها ، پلاک ها ، پد ها و ……

اما این صداها در هر اهنگی قابل استفاده نیست .  معمولا سازندگان موزیک از ترکیبی از سازهای حقیقی و مجازی استفاده میکنند . بهتر است در این موزیکها اول فضاهای سازهای مجازی تولید شده و سپس صداهای حقیقی اضافه شوند. این ترکیب همان‌چیزی است که در مرحله تنظیم آهنگ اتفاق می‌افتد.

اهنگسازی یعنی ترکیب کردن دو یا چند صدا که مکمل یکدیگر باشند . به گونه ای که با شنیدن مجموع این صداها وزن در آن احساس شود.
اهنگساز سازنده این اصوات و تنظیم کننده خالق این اصوات است. اهنگسازی و تنظیم دو امر جداگانه هستند و یک اهنگساز قرار نیست حتما تنظیم کننده نیز باشد . همانطور که تنظیم موزیک حتما مستلزم اهنگساز بودن نیست . در زمان حاضر بیشتر اهنگسازان با بهره گیری از رایانه اقدام به اهنگسازی و تنظیم می کنند . که اشکالی در این نیست اما بسیار کم هستند اهنگساز هایی که میتوانند با دانش هارمونی بر روی کاغذ قطعات را بنویسند . بطور کلی اهنگسازی و تنظیم یک قطعه موسیقی اگر درست انجام شود انگاه نوبت ورود یک صدابردار خوب به ماجراست . کسی که این اصوات تولید شده را جوری در کنار هم قرار دهد که صداها گوشنواز باشند و تاثیری که اهنگساز و تنظیم کننده مد نظر داشته اند را بر شنونده بگذارد . این امر میکس و مسترینگ نامیده میشود که میکس به معنی ترکیب و مسترینگ به معنی نهایی کردن موزیک میباشد . یک اهنگساز مجرب کسی است که با ساختن یک اهنگ بتواند حس خود را به شنونده بفهماند و در واقع موسیقی زبان یک اهنگساز است .

موسیقی که میشنوید ترکیب میشه از ۲ بخش اصلی که یکی ملودی اصلی است،یکی همراهی کننده که این همراهی شامل آکورد،آرپژ،ریتم و غیره میباشد.
و میتوان اینگونه گفت که اهنگسازی به معنای ساخت آن ملودی اصلی است و به کسی که این کار را میکند اهنگساز میگویند، ما در بحث اهنگسازی قواعدی هم داریم،ولی بیشتر از این قوانین در موسیقی کلاسیک و در سبک های دیگر خیلی کم استفاده می شود،بیشتر اهنگسازی مربوط میشه به استعداد و خلاقیت شخص در خلق ملودی های جدید است و شاید اهنگساز بغیر از علم نوازندگی و شناختن گام ها،علم دیگری نداشته باشد،ولی این ملودی را حالا چه در آهنگ بیکلام و یا با کلام که بر روی شعر این اهنگسازی صورت میگیرد،با حس کار انجام میدهد.

اهنگساز بعنوان خالق ملودی اصلی آهنگ که حتی میتواند هیچ گونه تحصیلات مویسقی و یا آشنایی به تئوری موسیقی هم نداشته باشد। وی میتواند ملودی اصلی را روی یک ساز بسازد و بنوازد و یا فقط آنرا بخواند یا زمزمه کند।ملودی را در قالب یک موسیقی بدون کلام زمزمه کند و یا آنرا روی شعری بخواند।خلاصه او فقط خالق ملودی اولیه بر اساس حس خود میباشد।البته او میتواند موسیقی دان و حتی تنظیم کننده هم باشد که در آنصورت کار خیلی راحتر میشود।

به زبان ساده میتوان گفت تنظیم کننده کسی است که ملودی را از اهنگساز میگیرد و بر اساس ملودی قسمت همراهی کننده آهنگ را میسازد،مشخص میکند هر سازی چه نتی باید بزند،ریتم ها،پاساژ ها،آکورد ها،آرپژ ها و غیره را همه و همه تنظیم کننده مشخص میکند و می نویسد،بر خلاف اهنگساز،تنظیم کننده باید علم زیادی داشته باشد و علاوه بر دانستن موسیقی و هارمونی و غیره باید بر تمام ساز ها آشنایی داشته باشد تا بتواند آهنگی را برای آن ساز بنویسد،تنظیم کننده،بیشتر از استعداد،نیازمند به علم بالایی هست.یا به زبان ساده ترتنظیم کننده ، کسی است که وظیفه رنگ آمیزی نتهای اصلی ملودی اهنگساز را بر عهده دارد.او باید کاملا با علم موسیقی و تئوریات پیشرفته موسیقی آشنا باشد. به قابلیت اجرای انواع سازها و حس و روح صدای آنها آشنا باشد. از علومی مثل کنتر پوان و هارمونی در موسیقی کاملا مطلع و داری مهارتهای عملی دربکار گیری آنها در آمیزش نتها باشد.در کل او کسی است که وظیفه نوشتن و آماده کردن تمام نتهای آهنگ برای هرکدام از سازها انتخابی(توسط خودش یا اهنگساز) و نیز حفظ هماهنگی تمام این نتها وحس و حال آهنگ و در کل ایجاد ترکیبی زیبا از نتها و صداها و تکنیکهای مختلف را بر عهده دارد و به نظر من اوست که میتواند یک ملودی ساده را به زیباترین حالت به گوش ما برساند و یا یک ملودی زیبا را بسیار ساده و حتی تکراری نشان دهد