هدفون در میکس و مسترینگ

هدفون در میکس و مسترینگ

محاسن استفاده از هدفون

باید گفت هدفون به عنوان یک وسیله کمکی می تواند همچون اهنگسازی و تنظیم در کار میکس و مسترینگ به کار برده شود اما مشکلاتی وجود دارد که باعث می‌شود نتوان از آن به عنوان ابزار اصلی در کار میکس و مسترینگ استفاده کرد.

در ابتدا از نظر محاسن می‌شود به این نکته مهم اشاره کرد که صدای داخل هدفون فارغ از تاثیرات محیط یا اتاق است. یعنی اگر اتاق شما دارای مشکلات آکوستیکی باشد، استفاده از آن باعث می شود این ایرادات آکوستیکی در شنیدن شما دخیل نباشند. نکته مثبت دیگر اینکه انواع پشت بسته یا Closed – Back مانع از ورود نویز محیط یا سر و صدا به داخل هدفون میشوند (Noise Cancelling) و شما صداها را با دقت و تمیزی بیشتری می شنوید.

مشکلات استفاده از هدفون

اما مشکل نوع پشت بسته این است که هوای محبوس در داخل آن باعث خستگی گوش در کار به مدت طولانی میشود. امروزه کمپانی ها سعی کرده‌اند با ساختن هدفون های Open- Back و Semi- Closed این مشکل را تا حدودی برطرف کنند. اما صدا در این نوع هدفون ها از داخل هدفون به بیرون و برعکس نشت می کند و در نتیجه هدفون ها برای رکورد کردن در داخل استودیو مناسب نیستند ولی برای کار میکس و مسترینگ، بخصوص در مدت زمان طولانی مناسب تر هستند.

همچنین این موارد مانع از نفوذ نویز محیط به داخل هم نمی شوند. اما مشکل اساسی و غیر قابل چشم پوشی در استفاده از انواع هدفونها تفاوت کامل بین صدایی است که شما در هدفون می شنوید و آنچه از اسپیکر میشنوید.
شاید خیلی از شما متوجه تفاوت صدای هدفون با مانیتور یا اسپیکر شده باشید و این مسئله را به هدفون خود ربط داده باشید اما، جدا از کیفیت و کاراکتر صدای هدفونها، که حتما تفاوتهایی دارند، واقعیت این است که اختلاف صدای بین هدفون و اسپیکر مربوط به فیزیک صدا و سیستم شنوایی ما است و نه هدفون.
در واقعیت صدایی که از سمت چپ شما شنیده می شود به شکل کامل بوسیله گوش سمت چپ شنیده شده و بخش عمده‌ای از آن، به غیر از فرکانس های بالا، با گوش راست هم شنیده می شود و برعکس‌. یعنی صدا در هر نقطه ای از فضا قرار بگیرد توسط دو گوش شنیده میشود اما با خصوصیاتی متفاوت (در اینمورد در یک ویدئو توضیحات کاملی را قبلا داده ام) ولی در هدفون ها اینطور نیست.

در این مورد خرید هدفون مناسب بخوانید: راهنمای خرید هدفون

انواع هدفون

انواع Headphone

اما چند نمونه

در اینجا به نمونه هایی برای روشن شدن موضوع توجه کنید:
اگر صدایی در میکس کاملا در سمت چپ قرار بگیرد، گوش راست شما هیچ چیزی از آن صدا را نمی شنود. اگر بخش عمده ای از صدا در سمت چپ قرار بگیرد (مثلا صدایی ۸۰٪ بسمت چپ پن شود). گوش سمت راست ما هم دقیقا همان صدا را در هدفون خواهد شنید اما ۸۰ درصد ضعیفتر. این تفاوت باعث اختلاف بسیاری بین آنچه در هدفون شنیده می‌شود و آنچه در واقعیت یعنی در محیط بگوش می‌رسد، می‌شود.

به این دلیل استفاده از هدفون در میکس و مستر غیر ممکن یا حداقل میشود گقت کاری بسیار مشکل و غیر اصولی است چون قضاوت بر مبنای چیزی صورت می‌گیرد که در واقعیت اتفاق نمی‌افتد.

راه حل چیست؟

امروزه کمپانی های زیادی سعی کرده‌اند نمونه های نرم افزاری را تولید کنند که شبیه ساز اتاق هستند (Room Simulator) و تاثیرات اتاق را به صدای داخل هدفون وارد کرده و شما را بصورت مجازی در یک اتاق قرار می‌دهند:

  • پلاگین Waves NX
  • پلاگین Isone

کمپانی Waves در ساخت NX که در نمایشگاه NAMM Show در سال ۲۰۱۶ معرفی شد، حتی امکانی را فراهم کرده که نرم افزار قابلیت دنبال کردن حرکات سر شما را هم بوسیله ابزاری خاص دارد و به اینصورت تاثیرات اتاق هم با حرکات سر شما تغییر میکنند. البته اینکه چقدر این نرم افزارها موفق بوده اند بحث دیگری است که موضوع بحث ما نیست.

mixer

مید – ساید پروسسینگ در میکس و مسترینگ

امروزه با پیشرفت تکنولوژی پروسسورهای نرم افزاری و دستگاههای صدابرداری دیجیتال پردازش سیگنالها به روش مید – ساید را امکان پذیر کرده اند. یعنی لزومی ندارد شما حتما صدا را به روش MS رکورد کرده باشید تا بتوانید آنرا به این روش در میکس و مسترینگ پروسس کنید بلکه این پروسسورها یا افکتها در واقع برعکس مراحل تبدیل سیگنال حاصل از ضبط MS به استریو را انجام داده و یا اصطلاحا Decode میکنند و سیگنال را از شکل استریو به MS (میانی و کناری) تقسیم میکنند.

بسیاری از پلاگینها آپشن MS دارند مثل پلاگینهای کمپانیهای Fab Filter, Waves یا izotope.
این پروسسورها به زبان ساده به این شکل سیگنال را تقسیم میکنند:

  1. هر چیزی که بدون اختلاف در باند چپ و راست مشترک باشد در قسمت Mid قرار میگیرد و مونو است.
  2. آنچه بین دو باند چپ و راست اختلاف دارد در قسمت Side قرار میگیرد.
    بخش ساید، شامل دوباند کاملا یکسان اما با پولاریتهء معکوس است.

بعنوان نمونه صداهای مونو مثل بیس، وکال و … که معمولا در وسط قرار دارند و به طرفین پن نمیشوند بطور کامل در قسمت Mid خواهند بود.
در صداهای استریو مانند پیانو، سینتی سایزر و … بخشی که خصوصیت مونو دارد در مید و بخشی که خصوصیات استریوی صدا را شامل میشود در ساید قرار میگیرند.
ریوربها و بخشی از صداهای پن شده در قسمت ساید قرار میگیرند.

لزومی ندارد شما حتما صدا را به روش MS رکورد کرده باشید تا بتوانید آنرا به این روش در میکس و مسترینگ پروسس کنید

میکس و مسترینگ

مید – ساید پروسسینگ در میکس و مسترینگ

اما چطور باید از این امکان در میکس و مسترینگ استفاده کرد؟

در ابتدا برای داشتن تصور بهتری از نحوۀ پردازش به این روش، به این نکته توجه کنید که اگر بخش میانی (مید) را در سیگنال تقویت کنید، سیگنال به سمت مونو شنیده شدن پیش میرود و چنانچه بخش کناری (ساید) را تقویت کنیم سیگنال به سمت بازتر شدن در فضای استریو بین دوباند پیش میرود.
درواقع، بخش میانی یا مید، در مرکز فضای استریو قرار دارد و بخش کناری لبه های خارجی فضای استریو را در بر می گیرد.
اگرچه روش MS هم در میکس و هم در مسترینگ قابل استفاده است اما بیشتر کاربرد آن در مسترینگ است زیرا در پروسهء میکس، به غیر از چند صدای معدود مثل پیانو، درام، سینتی سایزرها و گاهی ریتم گیتار که استریو هستند، معمولاً ما با صداهای مونو سروکار داریم.
اما در مورد همین چند صدا هم می توان در میکس بکمک این روش کارهای جالبی انجام داد.

برای مثال، اگر بر روی یک لاین درام استریو، بخش میانی را کمی تقویت کنیم صدای کیک و اسنر تقویت شده و اگر بخش ساید را تقویت کنیم صدای سنجها و کلا Over Head ها بازتر و یا استریو تر می شود.

اگر بر روی لاین ریتم گیتار استریو، کمی بخش ساید را تقویت کنیم صدای ریتم گیتار حجیم تر، بازتر و حالت استریو تری پیدا می کند بدون اینکه نیاز به پلاگینهای باز کننده فضای استریو داشته باشیم.
بطور کلی بر روی تمام صداهای استریو، یک اکولایزر High Shelf (تقویت محدوده فرکانسهای بالا) باعث بازتر شدن صدا میشود.
اما بیشتر کاربرد روش MS در پروسه مسترینگ است.
در اینجا چند نمونه از این تکنیکهای کاربردی را برای شما مثال میزنم.
اگر در پروسه مسترینگ، فرکانسهای بالای بخش ساید را با یک اکولایزر کمی تقویت کنیم مستر ما صدای باز تر و استریو تری پیدا می کند.
اگر میکس ما کمی کدر شده، با یک اکولایزر، فرکانس های پایین “بخش ساید” را فیلتر کرده و بدین صورت صدای مستر، خصوصا در محدوده فرکانسهای پایین، واضحتر خواهد شد بدون اینکه صدمه‌ای به حجم و قدرت فرکانس های پایین مستر وارد شود.
همچنین کمپرسورهای دارای قابلیت MS، کمک زیادی به ما در مسترینگ می‌کنند.
با کمک این کمپرسورها می توانیم بخش مید و ساید را به دو مقدار متفاوت و با پارامتر های متفاوت کمپرس کنیم و یا بدون کمپرس کردن بخش کناری یا ساید، فقط بخش میانی را کمپرس کنیم به این صورت تاثیر فشرده شدن صدا توسط کمپرسور بسیار کمتر به گوش خواهد رسید.

اگر میخواهید به مستر کمی ریورب بدهید (که من توصیه نمیکنم ولی بعضی از صدابردارها انجام میدهند) باید توجه کنید که ریورب زیاد بر روی فرکانسهای پایین باعث درهم رفتن و گنگ و کدر شدن صداها میشود.

میکس و مسترینگ

میکس و مسترینگ چیست؟

تعریف  میکس:

میکس به فرایندی گفته می‌شود که چندین آوا وصدای ضبط ‌شده‌ی متفاوت؛ در یک یا چند کانال ادغام می‌شود. در هم آمیختن یا میکس آواها معمولا در استودیوهای ضبط صدا به عنوان مرحله‌ای از ساخت یک آلبوم انجام می‌شود.این کار را مسئول آمیختن صدا انجام می‌دهد، هرچند هر هنرمندی که قادر به آمیختن صداها باشد می‌تواند انجامش دهد.این اقدام معمولا در ادامه ضبط آواها و صداهای مختلف انجام می‌شود. بنابراین تنظیم همه کانال‌ها از لحاظ فرکانس ، رنگ ، زیر و بمی و… نسبت به کانال‌های دیگه در این مرحله انجام می‌شود. به عبارت دیگر میکس به معنای یکدست کردن همه ی کانال ها از لحاظ آیتم های شنیداری است.

میکس و مسترینگ

میکس و مسترینگ

تعریف مسترینگ :

مسترینگ در واقع آخرین مرحله در روند تولید اثر موسیقیایی قبل از تکثیر در غالب نوار مغناطیسی، CD و یا DVD است. مسترینگ آخرین فرصت برای اصلاح اشکالات شنیداری آهنگ و همچنین رساندن کیفیت کار به حداکثر ممکن است به نحوی که محصول مستر شده در گستره وسیع و متنوعی از سیستم های پخش از تلفن همراه گرفته تا داخل اتومبیل، یکپارچگی و کیفیت خود را حفظ نماید. به تعبیر دیگر مسترینگ را می‌توان مرحله کنترل کیفی و همچنین دقیق‌ترین و تخصصی‌ترین مرحله در فرایند تولید یک مجموعه (آلبوم) موسیقی دانست. اهمیت این مرحله به میزانی بالاست که در کشورهای با صنعت موسیقی حرفه ای، مراکزی مجزا صرفا جهت مستر کردن پیشرفته آثار موسیقی ضبط و میکس شده دایر شده. در این نقاط جهان مهندسی مسترینگ زمینه‌ای مجزا و تخصصی در مشاغل مربوط به ساخت موسیقی است.

مسترینگ عملی فراتر از بالا بردن میزان Loudness و یا استفاده از اکولایزر است. با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مسترینگ امکان تغیر Balance سازها، افزایش و یا کاهش حالت استریو در محدوده ای معین از رنج فرکانسی، بالا بردن حجم صدای کیک درام و همزمان محدود کردن صدای بیس، رفع صدای آزار دهنده «س» و «ز»  وکال بدون تیره شدن فضای میکس، و موارد بسیار دیگری امکان پذیر است. علاوه این موارد  کمک گرفتن از یک شنونده متخصص و درعین حال بی طرف که درگیر مراحل ساخت اثر نبوده، کمکی قابل توجه در تشخیص مشکلات پنهان شنیداری و رساندن کیفیت آن به حد بسیار با کیفیت می‌کند.

در وهله اول مسترینگ حرفه ای نیازمند مهارت بالاست. مهندس مسترینگ دارای گوش بسیار دقیق است و با دانش فنی قابل توجه و احاطه بر تکنیک های مسترینگ مشکلات شنیداری اثر و راه حل آن ها را به سرعت تشخیص می‌دهد. اما علاوه بر تخصص، یک شنونده دقیق نیازمند محیط آکوستیکی کامل و سیستم مانیتورینگ کالیبره شده و دقیق است. بدون داشتن اتاقی با آکوستیک با کیفیت و اسپیکر تیون شده و با رزولوشن بالا، انجام مسترینگ نتیجه مورد انتظار را نخواهد داشت.

مسترینگ بدون رعایت موارد گفته شده سبب می گردد اثری که در داخل استودیو و بر روی اسپیکر شخص مستر کننده بسیار خوش صدا و برخوردار از بالانس فرکانسی خوبی است، درهنگام شنیدن در داخل اتومبیل مخاطب دارای بیس بسیار بالا و غیرشفاف باشد. همین آهنگ در سیستم «های فای» ممکن است به طور کامل بیس خود را از دست بدهد.

در همین رابطه نمونه کارهای ما را ببینید